FanFiction Pub: Gaia Hipotezi / Teorisi

Gaia Nedir?

Valla Gaia bazı yerde teori(1) bazı yerde hipotez(2) olarak çıktı karşıma tam olarak ne olduğunu o yüzden ben de pek bilemedim. Bir kaç yerde okuduğumdan (aşağıda kaynaklarını vereceğim) anladığım şeyi özetle yazmaya çalışacağım. Gaia kendi kendini yöneten bir sistem içinde çevresel koşulları ve çevrenin içindeki canlıları kontrol eden "canlı" bir gezegen. Koşullar derken fiziki ve kimyasal bütün koşullardan bahsediyorum. Ne açıdan kontrol eden diye sorabiliriz. Aslında her açıdan. Okuduğum kaynaklardan birinde geçen ifade tam olarak " the Earth is seen as a living super-system"(3) yani "yeryüzü bir yaşayan süper sistem olarak görülüyor" şeklinde.

Gaia isminin çıkış noktası da Yunan mitolojisine dayanıyor (6). Mitolojide çevresel konularla ilgilenen bir Tanrıça'nın ismidir Gaia, diğer bir deyişle "tabiat ana"dır.

Kim tarafından ortaya atılmış?

James LoveLock adında bağımsız bir çevrebilimcisi tarafından 1969 yılında üretilmiş.(4) Aslında Lovelock sadece bu teoriyi ortaya atmakla kalmamış, çevreyle ilgili pek çok konuda çalışmış (bakınız). Yine de bütün çalışmalarını Gaia teoremine bağlamış olduğunu söyleyebiliriz. Gaia ile ilgili direkt olarak ne olduğu ile ilgili olarak James Lovelock'un bir yazısını okumak isterseniz bu linkten ulaşabilirsiniz.

Asimov'un Vakıf'ındaki Gaia...

Bana göre Asimov tam da Lovelock'un teorisindeki Gaia'dan bahsetmiş. Galaksilerdeki binlerce gezegen üzerindeki Vakıf denetimi olsun olmasın bilinen konak gezegenlerin dışında gizlenmiş olarak bulunan Gaia. Kendi kendini yöneten bir süper sistemdir. Üzerindeki yaşayan yaşamayan kayalar dahil herkes Gaia'nın kendisinden bir parçadır. Asimov'a göre herkes Gaia'dır. Bu durum Lovelock'un teorisine çok da büyük bir çelişki yaratmaz ki o da Gaia ile ilgili kendi yazısında bu konuyla ilgili olarak tam da " we also are a part of Gaia" yani "biz de Gaia'nın bir parçasıyız" demiştir (5). Asimov'un Gaia'sında Lovelock'un Gaia'sına ek olarak bir de herkesin Gaia'nın bir parçası olduğunu farkındalığını söyleyebiliriz. Vakıf serisinin son iki kitabı olan Vakıf'ın Sınırı ve Vakıf ve Dünya kitaplarında Gaia'nın bir parçası olarak romana dahil edilmiş olan Bliss isimli kadın Gaia'dan çok uzakta dahi Gaia'nın bir parçası olan her şeyi hissedip, aynı zamanda diğer parçalarla da kendi hissettiklerini hissettirme özelliğine sahip bir canlıdır.

Gaia ile daha çok bilgi edinmek isterseniz aşağıda kullandığım referanslara bakabilirseniz. Türkçe pek bir şey var mı emin değilim ama gugılladığınızda İngilizce bol bol yazı bulabilirsiniz. Ben oldukça kısa bir tanım niteliğinde buraya yazdım. Gerisi sizin ilginize merakınıza kalmış...

Sevgiler

png